8 mei 2020 - Klanten in kwetsbare situaties beschermen, dat is een van de prioriteiten van de AFM. Om die reden werken we in mijn team bijvoorbeeld samen met brancheverenigingen VFN en NVB om leennormen voor consumptief krediet in 2020 verder aan te scherpen. Wie een consumptief krediet afsluit, moet de rente en aflossing natuurlijk wel kunnen betalen. Daarom zijn er objectieve normen, die bepalen of dat zo is als een klant een lening aanvraagt.
Karin Kuiken: "Niet iedereen denkt eraan, maar een private-lease (auto, wasmachine e.d.) heeft (terecht) een forse impact op de leencapaciteit. Private-lease contracten kunnen in de regel niet zo snel opgezegd worden dus kunnen een probleem zijn bij de financieringsaanvraag. Vraag dus tijdig een BKR-uittreksel aan zodat er zicht is op welke meldingen er zijn."
Geen leennormen voor abonnementen
Maar voor abonnementen gelden die leennormen niet. In veel gevallen is dat logisch. Een abonnement op de krant, Netflix, Spotify of een swapfiets kun je meestal op korte termijn opzeggen. Dus als het te duur wordt, kun je er zo weer van af.
Een abonnement op alles
Abonnementen zijn de laatste jaren behoorlijk populair geworden. Je kunt het zo gek niet bedenken, of je kunt er tegenwoordig een abonnement op nemen of langdurig huren. Een auto bijvoorbeeld, maar ook elektronische apparaten zoals tv’s, witgoed zoals wasmachines, meubels, bedden, en zelfs zonnepanelen op je dak. Voor dit soort abonnementen zijn private lease of operational lease vaak gehanteerde termen.
Opzeggen is niet altijd makkelijk
Een kernmerk van leasecontracten op consumentengoederen is dat ze vaak niet snel opzegbaar zijn. Een private-leasecontract op een auto loopt bijvoorbeeld drie tot vijf jaar. En ook een abonnement op een wasmachine of bed is meestal de eerste jaren niet makkelijk opzegbaar. Wil je er eerder van af, dan betaal je een (forse) boete.
Zorgelijke groei leasemarkt
Over de exponentiële groei van private lease maakt de AFM zich zorgen. Mensen kunnen een wasmachine direct kopen, kopen of afbetaling of leasen. Wat ze kiezen moeten ze zelf weten, mits ze het kunnen betalen. Maar dat weten we bij private lease niet zeker, omdat daarvoor geen leennormen gelden. De leennorm is het bedrag dat mensen minimaal moeten overhouden om van te leven, zodat ze niet in de financiële problemen komen. Hun inkomsten en vaste lasten spelen hierbij een belangrijke rol. Als u een wasmachine op afbetaling koopt (een vorm van lenen dus), dan kijkt een kredietverstrekker bij het bepalen van het bedrag naar uw leennorm. Bij private lease is dat niet het geval. Bovendien zijn sommige lease-overeenkomsten zo duur dat we voor sommige groepen echt twijfels hebben bij de betaalbaarheid.
Leasen is eenvoudig
Het zou wel eens zo kunnen zijn dat private lease voor mensen de enige optie is als ze een nieuwe luxe wasmachine willen kopen. Het aankoopbedrag hebben ze niet en als ze de wasmachine op afbetaling willen financieren, struikelen ze over de leennormen. Bij het leasen van zo’n wasmachine stelt niemand ingewikkelde vragen, dus kiezen ze daar maar voor.
Ook normen voor private lease
Als er strenge leennormen zijn voor consumptief krediet, moeten die ook gelden voor private lease, vinden mijn collega’s en ik. En er is nog iets waar we ons zorgen over maken. Op consumptief krediet geldt (op dit moment) een maximum rente van 14%. Wie tien jaar een wasmachine leaset betaalt vaak (veel) meer dan die 14% op jaarbasis, als je tien jaar aan huurtermijnen vergelijkt met het eenmalige aanschafbedrag.
Duidelijkheid voor consumenten
Daarom vragen wij de Minister van Financiën om private lease ook onder het gedragstoezicht van de AFM te brengen, net zoals consumptief krediet. Wat we concreet gaan doen, als het zo ver is, zijn we nu aan het uitwerken. We denken aan een toepassing van de leennormen, het registreren van (langdurige) leasecontracten bij BKR, het maximeren van de kosten en regels rondom reclame voor zulke producten: het moet voor consumenten heel duidelijk zijn hoeveel ze er (op lange termijn) aan kwijt zijn.
Bron blog AFM'er Eva-Lotte Bakker over de exponentiële groei van abonnementen op bijvoorbeeld wasmachines en laptops, lees
